Het nut van lezen.

De schoolbel gaat. De leerlingen van klas gV1x het Gamba Lyceum komen het lokaal in. De leraar heeft een nieuwe opdracht voor hen voorbereid. Hij komt de klas in en zegt: ‘Ik heb een nieuwe thuisopdracht voor jullie.’ Hij laat iets op het bord zien. Dan roept de klas: ‘Ah! Niet wéér een boekverslag!?’

Iedereen heeft dit misschien wel een keer meegemaakt. Voor een werkstuk een boek moeten lezen, terwijl je eigenlijk helemaal niet van lezen hield en je je afvroeg: ‘Wat is het nut van lezen?’ Of: ‘Wat heb ik aan lezen?’

Lezen is de verbinding van de samenleving. Niet alleen van Nederland, maar van de hele wereld. Het lezen van gedichten en verhalen helpt ons om beter sociaal te kunnen functioneren. Door bijvoorbeeld fictie of non-fictie te lezen, kunnen we onszelf beter inleven, meer begrip opbrengen voor anderen en gemakkelijker nieuwe contacten leggen. De interactie met taal en tekst heeft op zichzelf al een positief effect. Door in je vrije tijd te gaan lezen vergroot je je woordenschat en taalvaardigheid en daardoor ga je nog meer lezen.

Goede leesvaardigheid is belangrijk

Een grote leesvaardigheid is absoluut noodzakelijk voor Nederland als kennis- en informatie-economie. Vaardige lezers vinden makkelijker en sneller een baan, verdienen een hoger salaris en hebben betere uitzichten op een succesvolle loopbaan. Laaggeletterden vertonen vaker risicohoudend gedrag  en zijn vaak minder gezond. Ze hebben weinig kennis van gezondheidskwesties. De oorzaak daarvan is dat ze niet goed kunnen lezen.

Onderzoek

Er wordt de laatste jaren steeds meer onderzoek gedaan naar het nut ven lezen. Het merendeel van de uitkomsten toont aan dat met name het lezen van verhalen en gedichten, de sociaal-emotionele ontwikkeling stimuleert. Zo blijken onze hersenen weinig onderscheid te maken tussen onze eigen ervaringen en die waar we over lezen. Op MRI-scans is dan te zien dat dezelfde hersengebieden actief worden. Ons brein gebruikt bovendien dezelfde neurale netwerken voor het leggen van contacten met andere mensen en het begrijpen en interpreteren van verhalen. Dit verklaart dat iemand die vaak leest, daarvan profiteert in zijn sociale leven en omgang met andere mensen. Het inleven in de verhaalpersonages helpt om ons in te leven in mensen in het dagelijks leven.

Positieve spiraal

Wie vaak leest in zijn vrije tijd, wordt steeds beter in lezen en gaat als gevolg nog meer lezen. Zo versterken het vrijetijdslezen en leesvaardigheid elkaar over en weer als een spiraal. Voor iemand die veel leest is die spiraal positief. Maar iemand die weinig leest ziet zijn of haar woordenschat en taalvaardigheid juist afnemen, en gaat als gevolg daarvan steeds minder lezen. In dit geval pakt de spiraal dus negatief uit.

Om de spiraal zo positief mogelijk te laten uitpakken, is het van belang mensen te stimuleren, vaak voor hun plezier, te lezen. Dat leidt tot een grote leesvaardigheid.